Przedstawiamy sylwetkę kolejnej laureatki konkursu Narodowego Centrum Nauki OPUS 29: dr Juli Możdżeń z Wydziału Historycznego, której projekt „Historia i losy kolekcji berlińskiej. Opracowanie starodruków ze zbiorów zabezpieczonych z Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu” uzyskał finansowanie w kwocie 1 056 473,00 zł (w tym dla UG: 430 029,00 zł).
dr Julia Możdżeń
Jest absolwentką Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, tam także uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych. Stypendystka DAAD, Stiftung Preußischer Kulturbesitz zu Berlin, Herder-Institut Marburg, Fundacji Lanckorońskich oraz Polskiej Misji Historycznej w Würzburgu. Kierowała dwoma grantami badawczymi w ramach NCN oraz NPRH, przy kilku innych współpracuje.
Od 2019 r. pracuje jako adiunktka w Instytucie Historii Uniwersytetu Gdańskiego. Przewodniczy Radzie Programowej Niemcoznawstwa na Wydziale Historycznym UG. Jest także współpracowniczką Centrum Studiów Mediewistycznych przy KUL w Lublinie.
O projekcie
Projekt realizowany jest w konsorcjum z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Współpracować będą historycy z Instytutu Historii Uniwersytetu Gdańskiego oraz bibliotekarze z Biblioteki UMK.
Projekt „Historia i losy kolekcji berlińskiej. Opracowanie starodruków ze zbiorów zabezpieczonych z Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu” dotyka popularnych w ostatnich latach zagadnień związanych z ochroną wspólnego dziedzictwa kulturowego Europy oraz z wojennymi i powojennymi losami książek. Ochrona cennych księgozbiorów zakładała często ich rozpraszanie, by uprawdopodobnić przetrwanie jak największej części kolekcji. W okresie II wojny światowej czyniło tak wiele instytucji niemieckich, zabezpieczających swoje księgozbiory m.in. na obszarze Pomorza, Warmii i Mazur oraz Powiśla.
Po zakończeniu wojny i zmianie granic, książki te stały się istotnym filarem polskich instytucji szkolnych i naukowych, mając za zadanie zastąpić zniszczone bezpowrotnie biblioteczne zbiory. Jedną z tych instytucji jest Biblioteka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, która powstała w 1945 r.
Celem projektu jest gruntowne przebadanie znaczenia i wartości naukowej odkrytej przez zespół na nowo kolekcji starych druków i starych druków muzycznych pochodzących z byłej Pruskiej Biblioteki Państwowej w Berlinie, a także z innych instytucji berlińskich. Książki te drukowano w najlepszych drukarniach europejskich od 1510 r. do końca XVIII w. Jest ich w sumie 621 woluminów.
- Czeka nas iście detektywistyczna praca, gdyż archiwalia BU UMK nie zawierają żadnej wzmianki o sposobie zabezpieczenia w terenie kolekcji z Berlina, w przeciwieństwie do wielu innych, dobrze udokumentowanych - mówi dr Julia Możdżeń. - Badając każdy egzemplarz z osobna (autorstwo, tematykę i krąg dawnych użytkowników) chcemy nie tylko zbadać historię tych cennych książek, ale także m.in. rozpoznać metodykę i kryteria relokacji księgozbiorów po II wojnie światowej. Tematyka powojennej działalności tzw. zbiornic księgozbiorów zabezpieczonych w Polsce i prowadzonej przez nie wymiany nadal zawiera wiele niewiadomych. Interesować nas będzie także sprawczość jednostek - bibliotekarzy i historyków pracujących przy kształtowaniu powojennych księgozbiorów, które miały ważne zadanie, tj. stworzyć warunki do nauki dla kolejnych pokoleń.
Więcej o rozstrzygnięciu konkursów OPUS 29 i PRELUDIUM 24 - czytaj tu.
