Postępowania awansowe były tematem obrad Rady Doskonałości Naukowej, które odbyły się 20 października 2025 r. w Uniwersytecie Gdańskim. Konferencja  pt. „Postępowania awansowe w świetle dotychczasowych doświadczeń. Praktyka organów I i II instancji” wzbudziła zainteresowanie naukowczyń i naukowców i wywołała sporo pytań.

Wydarzenie organizowane przez Radę Doskonałości Naukowej i Uniwersytet Gdański otworzył przedstawiciel władz UG - Prorektor ds. Badań  Naukowych prof. dr hab. Wiesław Laskowski, który po przywitaniu gości przekazał głos członkom RDN.

Podczas pierwszej prezentacji Przewodniczący RDN prof. dr hab. Bronisław Sitek odniósł się do orzecznictwa sądów administracyjnych w sprawach awansów naukowych: - Sądowo-administracyjna kontrola rozstrzygnięć podejmowanych w postępowaniach o awans naukowy została po raz pierwszy wprowadzona do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 12 września 1990 r. o tytule naukowym i stopniach naukowych - przypomniał Przewodniczący. - Sądy administracyjne z woli ustawodawcy kontrolują działania zarówno podmiotów doktoryzujących i podmiotów habilitujących, jak i Rady Doskonałości Naukowej. Kontrola ta ma szczególne znaczenie w odniesieniu do kształtowania postępowań o awans naukowy jako szczególnego rodzaju postępowań administracyjnych, zwłaszcza wobec generalnej, ale także nieostrej, klauzuli odpowiedniego stosowania przepisów k.p.a.

Prof. Bronisław Sitek przedstawił następnie m.in. wybrane tezy z orzecznictwa sądów administracyjnych w sprawach postępowań o awans naukowy podkreślając znaczenie  protokołu i skrupulatnego uzasadnienia podjętej decyzji wobec ocenianego materiału.

Z kolei Zastępca Przewodniczącego RDN prof. dr hab. Marian Gorynia szczegółowo omówił kryteria i procedury w postępowaniu o nadanie tytułu naukowego profesora. Odniósł się m.in. do wpisanej w ustawie 2.0 pojęciu „wybitności” kandydata do tytułu profesora: - Te wybitne osiągnięcia są użyte w ustawie w liczbie mnogiej co oznacza, że muszą być co najmniej dwa – wyjaśniał prelegent. Podsumowując wystąpienie prof. Marian Gorynia zauważył: - O wartości naukowej osiągnięcia nie decyduje miejsce jej opublikowania (czasopismo, wydawnictwo), ale treść publikacji. RDN nie ma kompetencji ani żadnych zadań związanych z oceną czasopism i wydawnictw naukowych, zatem żadne współczynniki (typu Impact Factor, punkty MNiSW i inne) ani tytuł czasopisma czy nazwa wydawnictwa nie mogą być kluczowe przy ocenie wniosku.

Kolejny prelegent - Zastępca Przewodniczącego RDN prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn nawiązał do wystąpienia poprzednika podkreślając m.in.: -  W postępowaniach habilitacyjnych podmioty habilitujące powinny stosować takie same zasady oceny merytorycznej wniosków, jakie stosowane są przez RDN w rozpatrywaniu wniosków o tytuł profesora. Wewnętrzne regulaminy podmiotów habilitujących nie powinny zawierać limitów ilościowych, w szczególności określających minimalne wysokości wskaźników bibliometrycznych, punktowych, itd.

Prof. Grzegorz Węgrzyn mówił również o tym, jak rozumieć należy termin „współpraca” w postępowaniu w sprawie nadania stopnia dr. hab. Dodał też, że obecna ustawa zniosła ramy czasowe.  - Osiągnięcia kandydatów powinny być uznane za stanowiące znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny na dzień wszczęcia postępowania. Mogą być zatem udokumentowane również publikacjami wydanymi przed uzyskaniem stopnia doktora – mówił Zastępca Przewodniczącego RDN. Omówił również przebieg kolokwium, zwracając uwagę na postępowanie w przypadku negatywnej decyzji w sprawie nadania stopnia dr. hab.

Odwołał się również do nieprawdziwych informacji krążących w środowisku, że  RDN nie losuje recenzentów, o czym mówił również prof. Marian Gorynia. Prof. Grzegorz Węgrzyn przedstawił mechanizm losowania recenzentów.

Z kolei przesłanki warunkujące nadanie stopnia doktora przedstawił Sekretarz RDN prof. dr hab. Mansur Rahnama-Hezavah, który wyjaśnił zarówno zasady postępowania prowadzonego w starym trybie, jak i te rozpoczęte po 1 października 2019 r.  Wśród zasad dotyczących tego drugiego postępowania wymienił m.in.: - Promotor i recenzent nie muszą mieć tytułu w tej samej dyscyplinie co temat pracy, ale muszą mieć odpowiednie doświadczenie. Recenzentem nie może być opiekun naukowy – podkreślił Sekretarz RDN. - Jeśli są co najmniej dwie negatywne recenzje, które muszą być pisemne i jawne, praca nie może być dopuszczona do obrony. Szczegóły postępowania ustala uczelnia, ale jej zasady muszą być zgodne z obowiązującym prawem.

Dyrektor Biura RDN dr Jerzy Deneka w wystąpieniu pt. „Dobre praktyki w sprawach zlecania sporządzania recenzji” poinformował, jak rozumieć należy status i rolę recenzenta, czym jest recenzja w znaczeniu formalnym, a także jakie punkty powinna zawierać umowa o dzieło zawierana z recenzentem. Zwrócił też uwagę, że recenzja jest dokumentem publicznym i należy ją np. przedstawić na żądanie dziennikarzy. Polecił także zapoznanie się z przykładowymi dokumentami, które RDN przygotowała i udostępniła na swojej stronie.

Ostatnim wystąpieniem była prezentacja Kierownika Działu Prawnego i Rozwoju Kadr Naukowych Biura Rady Doskonałości Naukowej Artura Woźniaka pt. „Wybrane postulaty de lege ferenda na gruncie dotychczasowej praktyki stosowania prawa w sprawach awansów naukowych”, którą rozpoczął przedstawieniem ewolucji postępowa w sprawie nadawania postępowań naukowych począwszy od 1920 r. do chwili obecnej. Omówił również postulaty RDN w sprawie zmiany systemu uprawnień do nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego.

Trzy główne to:  

1. wprowadzenie instytucji okresowej kontroli wykonywania przez podmioty doktoryzujące oraz podmioty habilitujące uprawnień do nadawania stopni doktora oraz doktora habilitowanego w oparciu o precyzyjnie określone kryteria jej sprawowania.
2. Możliwość ograniczenia albo zawieszenia przedmiotowych uprawnień w przypadkach stwierdzenia zaistnienia określonych naruszeń w ich wykonywaniu przez podmioty doktoryzujące oraz podmioty habilitujące.
3. Nadawanie uprawnień na wniosek zainteresowanych podmiotów, posiadających odpowiednią kategorię naukową, a więc dysponujących odpowiednią kadrą naukową.

Po prelekcjach osoby zasiadające na widowni zadały wiele pytań członkom RDN odnosząc się do własnych doświadczeń, wystąpień RDN i interpretacji zapisów ustawy.